Zoeken in onze boeken

De ongekende felheid van Willem Frederik Hermans' roman Ik heb altijd gelijk strooide zijn tegenstanders zoveel zand in de ogen dat het op 20 maart 1952 tot een geruchtmakend proces kwam, dat Hermans won. Nu, zoveel jaar na dato, valt vooral het aanstekelijke plezier van de schrijver op, en de frappante actualiteit van zijn eigenlijke onderwerp: de onderbuikgevoelens van de hoofdpersoon. In De God Denkbaar Denkbaar De God laat Hermans het fulmineren over aan de taal zelf, die in deze roman tegen het traditionele vertellen in opstand komt. De belangrijkste karakteristiek van dit boek is dat de inhoud ervan onmogelijk kan worden samengevat. Niettemin laat het zich lezen als een uiterst geestig, absurdistisch werk, in de traditie van Sterne's Tristam Shandy en Joyce's Finnegans Wake. Na deze twee grote romans liet Hermans een verzameling burlesken het licht zien. Hij bediende zijn inmiddels aanzienlijk gegroeide lezerspubliek met drie vroege, korte romans die hij van de becommentariërende titel Drie melodrama's voorzag: Conserve, De leproos van Molokai en Hermans is hier geweest. Volledige werken deel 2, het vierde deel dat in deze fraaie reeks verschijnt, biedt Hermans op zijn best: vlijmscherp, eigengereid, virtuoos en meeslepend.

Willem Frederik Hermans (1921-1995) studeerde fysische geografie in Amsterdam, promoveerde in 1955, was tot 1973 lector aan de Groningse universiteit, vestigde zich als schrijver in Parijs om de laatste jaren van zijn leven door te brengen in Brussel. Hermans schreef een enorm en veelzijdig oeuvre en geldt als een van de grootste Nederlandstalige schrijvers. Behalve romans publiceerde hij in de loop der jaren ook verhalen, essays, poëzie, vertalingen en toneelwerk. Vertalingen van zijn werk verschenen in Duitsland, Noorwegen, Zweden, Engeland en Amerika, Frankrijk, Griekenland, Slovenië en Estland.

Na de Tweede Wereldoorlog, die een grote rol speelt in het werk en het leven van Hermans, verschenen van zijn hand gedichten, verhalen en romans: Conserve (1947) en De tranen der acacia's (1949). Hermans brak door naar een groot lezerspubliek met de roman De donkere kamer van Damokles (1958), waarin de hoofdpersoon Henri Osewoudt door een mysterieuze dubbelganger in het verzet tegen de Duitse bezetter wordt betrokken. Een ander hoogtepunt in zijn werk is de roman Nooit meer slapen (1966), over een mislukte expeditie in Lapland van een jonge geoloog.

Sinds 2005 verschijnen, onder auspiciën van het Willem Frederik Hermans instituut en wetenschappelijk bezorgd door het Huygens Instituut der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen te Den Haag, de Volledige Werken van Hermans, die in totaal 24 delen zullen bevatten. In februari 2015 verschijnt De zanger van de wrok, het tweede en laatste deel van de Hermans-biografie door Willem Otterspeer.

Hermans was een verwoed verzamelaar van typemachines. Kunstfotograaf Philippe Debeerst maakte zelfs een fotoboek van Hermans typemachineverzameling.